1900 2039
qlyt@ntt.edu.vn
Y học cổ truyền ngày càng được quan tâm trong phòng chống COVID-19 nhờ khả năng tăng cường sức đề kháng một cách tự nhiên. Các phương pháp như bài thuốc cổ phương, bấm huyệt, dưỡng sinh,… không chỉ hỗ trợ phòng bệnh mà còn giúp giảm nhẹ triệu chứng khi kết hợp với Y học hiện đại.
1. Sử dụng trà thảo dược, bài thuốc cổ phương
– Trà thảo dược, thành phần: Sinh Hoàng kỳ 9g, Kim ngân hoa 5g, Hoắc hương 3g. Cách dùng: Mỗi ngày 1 thang, hãm với nước sôi, uống thay trà nhiều lần trong ngày. Phù hợp cho người khoẻ mạnh bình thường để phòng bệnh.
– Bài thuốc Ngọc Bình Phong tán: Sinh Hoàng kỳ 18-36g, Phòng phong 6-12g, Bạch truật 12g. Tác dụng Ích khí cố biểu (Tăng cường khí, củng cố phần ngoài cơ thể), Chỉ hãn (Cầm mồ hôi). Phù hợp cho người thể trạng hư nhược dễ cảm mạo, tự ra mồ hôi, sợ gió để phòng bệnh. Cách dùng: hãm với nước sôi trong bình kín, uống thay trà hàng ngày. Có thể dùng bài thuốc này dưới dạng sắc uống, mỗi ngày sắc một thang.
Bài thuốc Ngọc bình phong tán
2. Bấm huyệt
2.1. Huyệt Hợp cốc
Vị trí: nằm ở chỗ lõm giữa ngón trỏ và ngón cái, trên điểm giữa của xương bàn tay thứ hai.
Vị trí huyệt Hợp cốc (LI 4)
Cách thực hiện: Dùng ngón tay cái day huyệt, tay phải day huyệt bên trái và ngược lại. Day nhẹ nhàng đến khi có cảm giác căng tức, di chuyển lớp da dưới ngón tay, tránh chà xát mạnh. Mỗi bên day khoảng 3–5 phút, ngày 2 lần sáng và tối.
Tác dụng: Chủ trị các bệnh tật ở vùng đầu mặt, bệnh về ngoại tà, nội thương, tâm phế, dạ dày, đường ruột…
2.2. Huyệt Nghinh hương
Vị trí: nằm cạnh cánh mũi, trong rãnh mũi má, giao điểm giữa chân mũi với rãnh mũi má.
Vị trí huyệt Nghinh hương (LI 20)
Cách thực hiện: Dùng bờ ngoài 2 ngón tay trỏ xát dọc hai bên sống mũi theo chiều lên xuống. Xát đều cho đến khi nóng ấm, thực hiện 4 nhịp (mỗi lần lên xuống là 1 nhịp) hoặc đến khi da ấm lên. Ngày 2 lần sáng và tối.
Tác dụng: Điều trị các triệu chứng như ngứa mũi, viêm mũi dị ứng, ngạt mũi, sổ mũi, viêm xoang,…
2.1.3. Huyệt Phong trì
Vị trí: nằm ở sau gáy, sát đáy sau hộp sọ và trong chỗ lõm giữa cơ ức đòn chũm và cơ thang.
Cách thực hiện: Đặt hai tay lên đầu, lòng bàn tay hướng về tai, dùng ngón cái day nhẹ hai bên huyệt đến khi có cảm giác căng tức. Tránh chà xát mạnh lên da.
Tác dụng: Phòng trị các chứng ngoại tà ôn bệnh, nội thương âm hư can hỏa thịnh, sinh chứng đau đầu chóng mặt, đau vùng sau gáy.
3. Ăn uống điều độ
– Ăn đúng bữa, chế độ ăn nhẹ nhàng, dễ tiêu, đa dạng thực phẩm. Tăng cường ngũ cốc, protein chất lượng, rau tươi và trái cây. Uống đủ nước.
– Nếu chán ăn, đầy bụng, táo bón, có thể dùng các thực phẩm hỗ trợ như củ cải, củ mài (hoài sơn), hạt bo bo (ý dĩ), hoắc hương, hoa cúc, lá sen, mướp, bí đao, v.v. dưới sự hướng dẫn của bác sĩ Y học cổ truyền.
– Món ăn bài thuốc: Canh tuyết nhĩ lê bách hợp. Thành phần: Nấm tuyết, lê, bách hợp, đường phèn. Cách làm: Ngâm nấm tuyết 20 phút, xé nhỏ. Lê gọt vỏ, bỏ hạt, cắt miếng. Bách hợp tách nhỏ. Cho tất cả vào nồi, đun sôi rồi hạ lửa nhỏ ninh 20 phút. Khi canh sánh, thêm đường phèn, khuấy tan rồi tắt bếp. Ăn nóng hoặc lạnh đều được. Dùng 3 lần/tuần.
4. Sinh hoạt, làm việc, nghỉ ngơi điều độ
– Ngủ nghỉ đúng giờ, dậy sớm, đảm bảo ngủ đủ giấc.
– Thích ứng với thời tiết, mặc phù hợp, giữ ấm và chú ý sức khỏe theo mùa.
– Tránh nơi đông người.
– Vận động vừa phải, có thể tập dưỡng sinh 60 động tác Nguyễn Văn Hưởng, Thở 4 thời, Thái Cực Quyền, … hoặc chọn bài tập phù hợp.
Vận động vừa phải với các động tác dưỡng sinh giúp nâng cao sức khỏe
5. Tinh thần thoải mái
Y học cổ truyền quan niệm rằng, “Tư tưởng ổn định, yên tĩnh thì tinh khí sẽ cố thủ được ở trong, cho nên hư tà (bên ngoài) không thể làm hại được”. Do đó, để phòng ngừa bệnh tật nói chung, COVID-19 nói riêng theo Y học cổ truyền cần:
– Giữ tâm trạng vui vẻ, tránh nóng giận, sống thuận theo tự nhiên.
– Duy trì sự hứng thú với cuộc sống, giúp khí huyết lưu thông
Kết luận:
Từ đầu năm đến nay, Việt Nam ghi nhận 641 ca mắc COVID-19 tại 39 tỉnh, thành phố, không có ca tử vong. Các địa phương có số ca mắc cao nhất là Hà Nội (153 ca), Hải Phòng (138 ca), TP. Hồ Chí Minh (80 ca). Hiện chưa xuất hiện ổ dịch tập trung, tuy nhiên có sự gia tăng nhẹ số ca trong 3 tuần gần đây. Trong bối cảnh đó, việc kết hợp giữa Y học cổ truyền và Y học hiện đại mang đến một hướng đi toàn diện, giúp tăng cường sức đề kháng, cải thiện thể trạng và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình bằng những giải pháp thông minh – kết hợp hài hòa giữa tinh hoa Y học cổ truyền và thành tựu Y học hiện đại – để cùng nhau vượt qua dịch bệnh một cách an toàn và hiệu quả.
*Tài liệu tham khảo: Ủy ban Chuyên gia Phòng chống Bệnh truyền nhiễm thuộc Cục Quản lý Y học Cổ truyền Trung Quốc. 2022. Hướng dẫn can thiệp Y học cổ truyền tại nhà cho người nhiễm COVID-19.
ThS. BS Dư Thị Cẩm Quỳnh
